27 stycznia 2011 r. o godz. 9.00 Trybunał Konstytucyjny rozpozna skargę konstytucyjną Marii D. dotyczącą uchylenia prawomocności wyroku wydanego w sprawie o rozwód.

Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie zgodności art. 400 ustawy z dnia 17 listopada 1964 roku - Kodeks postępowania cywilnego w związku z art. 363 § 1, art. 365 § 1, art. 410 § 1 i art. 435 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego z art. 18, art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 konstytucji  w zakresie w jakim:
- skuteczne i uzasadnione wniesienie skargi o wznowienie postępowania w sprawie o rozwód nie uchyla prawomocności wcześniejszego wyroku,
- zawarcie przez jedną ze stron kolejnego małżeństwa uniemożliwia prowadzenie postępowania o wznowienie postępowania dotyczącego wyroku wydanego w sprawie o rozwód, a w konsekwencji zmiany tego wyroku.

Maria D. zawarła związek małżeński z Mateuszem D., przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego. Małżeństwo  to  zostało  rozwiązane  poprzez rozwód,  bez  orzekania  o  winie, wyrokiem zaocznym sądu okręgowego. Na skutek skargi Marii D. sąd wznowił postępowanie w sprawie, z uwagi na fakt, że wskutek podania przez Mateusza D. niewłaściwego adresu zamieszkania Marii D., skarżąca bez  swojej winy została pozbawiona możliwości wzięcia udziału w sprawie rozwodowej. Skutkiem wznowienia postępowania sąd uchylił wyrok zaoczny w całości i rozwiązał małżeństwo przez rozwód z winy Mateusza D. W trakcie toczącego się wznowionego postępowania rozwodowego, a przed zapadnięciem wyroku Mateusz D. zawarł nowy związek małżeński. Na skutek wniesionej przez niego apelacji, sąd uchylił zaskarżony wyrok w całości i odrzucił skargę o wznowienie postępowania. W uzasadnieniu wyroku sąd wskazał, iż zgodnie z art.400 k.p.c. skarga o wznowienie postępowania od wyroku orzekającego rozwiązanie przez rozwód małżeństwa jest niedopuszczalna, jeżeli choćby jedna ze stron zawarła po jego uprawomocnieniu nowy związek małżeński. Ma to na celu zapobieżenie sytuacjom, w których wskutek uchylenia prawomocnego wyroku jedna osoba pozostawałaby w dwóch ważnych związkach małżeńskich.

Zdaniem skarżącej kwestionowana regulacja prowadzi do wprowadzenia do obrotu prawnego orzeczenia sprzecznego z zasadami wyrażonymi w konstytucji. Pozbawiona możliwości udziału w procesie strona, nie jest w stanie dochodzić swych praw w procesie rozwodowym, jeżeli drugi spośród małżonków zawarł nowy związek małżeński. Sytuacja taka ma miejsce nawet w przypadku gdy nowy związek małżeński został zawarty już po wznowieniu postępowania w sprawie rozwodowej.

Narusza to konstytucyjną zasadę ochrony rodziny. Ponadto jest sprzeczne z prawem do rzetelnej i sprawiedliwej procedury sądowej. Nie zapewnia również stronom postępowania równorzędnych instrumentów procesowych i możności przedstawiania przed sądem swoich racji.

Rozprawie będzie przewodniczył sędzia TK Marek Kotlinowski, sprawozdawcą będzie sędzia TK Mirosław Granat.

Źródło: Trybunał Konstytucyjny